درمان درد مفاصل با طب سنتی | علل، انواع و نسخه‌های گیاهی موثر

درد مفاصل یکی از شایع‌ترین مشکلات جسمی است که بسیاری از افراد، به‌ویژه در سنین میانسالی و سالمندی، با آن مواجه هستند.
طب سنتی ایرانی با دیدگاه متفاوتی به این دردها نگاه کرده و علت آن را بر اساس اخلاط چهارگانه و مزاج افراد تحلیل می‌کند. در این مقاله با انواع درد مفاصل از دیدگاه طب سنتی، دلایل بروز آن، و بهترین روش‌های درمانی طبیعی آشنا می‌شوید.

♦ انواع درد مفاصل در طب سنتی

1. درد مفاصل ناشی از سردی مزاج

• ویژگی‌ها:

  • درد هنگام سرما شدیدتر می‌شود.

  • احساس خشکی و سفتی در مفاصل.

  • معمولاً در افراد سردمزاج (سرد و خشک یا سرد و تر) دیده می‌شود.

• درمان سنتی: استفاده از مواد گرم مانند زنجبیل، دارچین و ماساژ با روغن سیاه‌دانه.

2. درد مفاصل ناشی از گرمی مزاج

• ویژگی‌ها:

  • التهاب، قرمزی و سوزش در مفصل.

  • درد در هوای گرم تشدید می‌شود.

  • در افراد گرم‌مزاج (گرم و خشک یا گرم و تر) شایع‌تر است.

• درمان سنتی: استفاده از مواد خنک‌کننده مانند کدو، خیار، شیره انگور و پرهیز از ادویه‌های تند.

3. درد مفاصل ناشی از غلبه بلغم (رطوبت زیاد)

• ویژگی‌ها:

  • احساس سنگینی و تورم سرد در مفاصل.

  • کاهش انعطاف‌پذیری و سفتی هنگام صبح.

• درمان سنتی: تقویت گوارش، مصرف ادویه‌های گرم، ماساژ با روغن‌های گرم و پرهیز از غذاهای سرد و مرطوب.

4. درد مفاصل ناشی از غلبه صفرا

• ویژگی‌ها:

  • درد تیز و سوزناک.

  • خشکی شدید مفاصل.

  • ممکن است با تب و بی‌قراری همراه باشد.

• درمان سنتی: استفاده از غذاهای معتدل و خنک، مصرف دمنوش گل گاوزبان، کاهش استرس.

5. درد مفاصل ناشی از غلبه سودا

• ویژگی‌ها:

  • دردهای مزمن و عمیق.

  • تیرگی پوست اطراف مفصل.

  • کاهش حرکت و خشکی شدید.

• درمان سنتی: مصرف غذاهای رطوبت‌بخش مانند خورشت بادنجان و ماهیچه، استفاده از روغن بنفشه یا بادام تلخ.

♦ دلایل اصلی درد مفاصل در طب سنتی

1. برهم خوردن تعادل مزاج (سوء مزاج مفصل)

2. تجمع اخلاط فاسد یا زائد در مفاصل

3. عوامل محیطی: مانند سردی هوا، رطوبت زیاد یا باد

4. ضعف گوارش و کبد: منجر به تولید اخلاط ناسالم

5. سبک زندگی غلط: بی‌تحرکی، تغذیه نادرست، خواب نامنظم

6. بیماری‌های زمینه‌ای: مانند نقرس، رماتیسم، آرتروز

♦ روش‌های درمان درد مفاصل در طب سنتی

1. اصلاح مزاج و تغذیه

• سردمزاج‌ها: مصرف عسل، دارچین، گردو، فلفل

• گرم‌مزاج‌ها: مصرف دوغ، کدو، شیره انگور، سبزیجات معتدل

• پرهیز غذایی: حذف مواد ناسازگار با مزاج مانند ترشی، غذاهای سرخ‌شده و فست‌فودها

2. روغن‌مالی و ماساژ موضعی

• روغن‌های مناسب: سیاه‌دانه، زیتون، کنجد، بابونه

• روش: گرم‌کردن روغن و ماساژ آرام روی مفصل برای کاهش درد و بهبود گردش خون

3. استفاده از حمام گیاهی

• گیاهان مفید: بابونه، ختمی، اسطوخودوس

• روش: افزودن دم‌کرده گیاهان به وان یا لگن آب گرم و نشستن در آن برای کاهش التهاب

4. دمنوش‌ها و داروهای گیاهی

• دمنوش زنجبیل و عسل: برای مفاصل سرد

• دمنوش گل گاوزبان و سنبل‌الطیب: برای دردهای عصبی و سودایی

• مصرف آویشن، زیره، رازیانه: تقویت گوارش و کاهش بلغم

5. پاک‌سازی بدن

• حجامت: مخصوصاً در نواحی پشت برای تخلیه مواد زائد

• زالو درمانی: در مفاصل متورم یا گرم

• فصد: با نظر طبیب برای دفع خون فاسد

6. حرکت و ورزش مناسب

• پیاده‌روی ملایم، حرکات کششی

• پرهیز از نشستن طولانی و بی‌تحرکی

• گرم نگه داشتن مفاصل به‌ویژه در فصل سرد

♣ طب سنتی با رویکردی ریشه‌ای به درمان درد مفاصل می‌پردازد؛ بر اساس مزاج، علت درد را شناسایی کرده و با اصلاح تغذیه، پاک‌سازی بدن، داروهای گیاهی و سبک زندگی سالم، به بهبود پایدار کمک می‌کند.

❗️توجه: پیش از شروع درمان با گیاهان دارویی یا روش‌های سنتی، حتماً با متخصص طب سنتی مشورت کنید تا مزاج و نوع درد به‌درستی تشخیص داده شود.