کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران (فن چهار کتاب اول قانون در طب)

کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران ترجمه فارسی به همراه متن عربی فن چهارم از کتاب اول قانون در طب ابن سینا است. در کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران نگارش راه‌های کلی درمان به اعتبار بیماری‌ ها آورده شده است.

سرفصل های کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران از کتاب قانون ابن سینا

فصل اول کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : گفتار کلی در علاج

• قوانین کلی علاج
• قوانین تدبیر با غذا
• سبب منع غذا
• سبب تقلیل غذا
• سرعت و کندی نفوذ غذا
• قوانین معالجه با دوا
• آنچه دانستنش برای انتخاب کیفیت دارو مفید است
• آنچه دانستنش برای انتخاب کمیت دارو مفید است
• چگونگی انتخاب کمیت دارو بسته به مزاج عضو
• چگونگی انتخاب کمیت دارو بسته به خلقت عضو
• چگونگی انتخاب کمیت دارو بسته به وضع (محل قرارگیری) عضو
• جنبه های فایده بردن حاصل از دانستن وضع عضو
• نفع بردن از مراعات همزمان موضع و مشارکت عضو و شرایط آن
• چگونگی انتخاب کمیت دارو بسته به قوت عضو
• چگونگی انتخاب کمیت ادویه بسته به مقدار مرض
• ترتیب وقت استعمال دارو
• قوانین عام در معالجه با داروها
• علاج معروف به علاج روحانی
• ترک معالجات قوی در فصول قوی
• اجتماع دو )استحقاق) از تدبیر و…
• کافی بودن حسن تدبیر در امراض امتلایی و مزاجی

فصل دوم: در معالجه امراض سوء مزاجی

• اصناف معالجات در سوءمزاج
• در تفاوت اصناف مزاج در زمینه خطر آن ها و طول درمان
• کیفیت تقویت مزاج و حفظ آن
• آغاز در تبدیل مزاج گرم و سرد
• اسباب تیبیس و ترطیب
• برودت و رطوبت برای شیخ طبیعی شده است
• در بیان یکی از اسباب ترکیب ادویه

فصل سوم: کیفیت و زمان وجوب استفراغ

• اموری که لازم است پیش از شروع به استفراغ به آن توجه شود
• اعتبار امتلاء و قوت در استفراغ
• دخالت مزاج در استفراغ
• سحنه و استفراغ
• ملاحظه اعراض هماهنگ و ملائم
• ملاحظه سن
• ملاحظه فصل و آب و هوای منطقه
• ملاحظه عادت
• ملاحظه پیشه
• هدف از استفراغ
• نضج و احکامش
• قوانین جذب
• احکام عمومی استفراغ
• تفاوت بین اسهال، قی و فصد

فصل چهارم کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : قوانین مشترک برای قی و اسهال و…

• کارهایی که بهتر است پیش از انجام قی و اسهال انجام شود
• در بیان آنچه افرادی که تدابیر خوب و مناسب دارند هنگام استفراغ نیاز دارند
• در اینکه چه زمانی بهتر است استفراغ با اسهال یا فصد یا…
• در تشخیص تقدم فصد یا اسهال زمانی که فصد غلظت و لزوجت را افزایش می‌دهد
• اصول احکام استفراغ
• به کار بردن داروی همجنس با خلط در کیفیت و راه اصلاح آن
• چگونگی استفرا غ با توجه به اختلاف بدن ها
• آنچه لازم است پیش از قی و اسهال صورت گیرد
• عوارض داروی مسهل وقتی اسهال ایجاد نکند
• قی و چگونگی پاسخ اخلاط به آن
• در ردائت استعمال ادویه مسهله که به طرق مختلف ایجاد اسهال می‌کنند
• تأثیر استفرا غ بر افرادی که بدن پاک از اخلاط اضافی دارند و علامت آن
• چگونگی جذب مسهل و اختلاف آرا در آن
• در تعریف را ههایی که مواد جذب شده طی می‌کنند
• در جذب اخلاط از عروق

فصل پنجم کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : در مورد اسهال و قوانین آن

• دلایل آمادگی بدن پیش از تجویز مسهل
• در مورد کیفیت اسهال در افراد مستعد به ذرب
• در مورد لُثغ و کیفیت اسهال ایشان
• در مورد تأثیر حمام برای آمادگی اسهال
• در مورد کیفیت و وضعیت هوا در زمان اسهال
• در مورد تأثیر دلک و روغ نمالی برای آمادگی اسهال
• در مورد کسی که به دارو عادت ندارد
• چه زمانی بهتر است که از ادویه قوی برای اسهال استفاده شود؟
• در مورد خواب پس از شرب مسهل
• در مورد منع حرکت هنگام شرب دارو و…
• در بیان جرعه جرعه نوشیدن آب نیم گرم به دنبال داروی مسهل
• در بیان نوشیدن امثال ماء الشعیر پیش از تناول مسهل در فرد گرم مزاج
• در بیان منع خوردن و آشامیدن و خوابیدن پیش از اتمام عمل دارو
• در بیان منع شستشوی مقعد با آب سرد
• در بیان ماست و تأثیرش بر گیاهان شیره دار سمی
• در بیان سویق جو و تأثیرش بر بقایای داروی مسهل
• در تدبیر دارویی که منجر به شروع فعل اسهال نشده است
• در بیان اسباب عدم فعل داروی مسهل
• در بیان تجویز دو داروی مسهل در یک روز
• در بیان اختصاص هر دارو به یک خلط
• در بیان انجام قی پیش از نوشیدن داروی مسهل در فردی که از وقوع کرب و غثیان بترسد
• در بیان منع مصرف زیاد نمک در فردی که قصد اسهال او را داریم
• در بیان برخی آثار ناپسند ناشی از شرب دوای مسهل …
• در بیان نوشیدن ماءالشعیر و غیره پس از اسهال
• در بیان استحمام پس از اسهال
• در بیان اسهال در فرد دارای ضعف امعاء و مشایخ
• در بیان عواقب نوشیدن شراب انگور پس از اسهال و…
• در بیان زمان استعمال دارو از نظر فصل و شرایط آب و هوایی

فصل ششم : افراط اسهال و زمان قطع آن

• در بیان اینکه عطش از علامات قطع اسهال است
• در بیان علامات قطع اسهال

فصل هفتم: جبران افراط اسهال

• در بیان اسباب افراط اسهال
• در بیان تدبیر فرط اسهال

فصل هشتم: تدبیرکسی که دوای مسهل خورده است ولی اسهال نشده است

فصل نهم: در بیان ویژگیهای داروهای مسهل

• در بیان دفع غائله و عوارض برخی ادویه مسهله
• در بیان تفاوت تأثیر برخی ادویه نسبت به برخی مزاجها
• در بیان وجوب اختلاط ادویه مسهله با ادویه معطر
• در مورد تدبیر اختلاف فعل ادویه در اسهال
• در مورد طرق و را ههای ایجاد اسهال

فصل دهم: در بیان آنچه که واجب است در باب مسهلات…

فصل یازدهم: در بیان قی

• درباره کسانی که قی بر ایشان سخت است
• تدبیر ایجاد قی برای کسی که قی کردن برایش سخت است
• تدابیر پس از قی
• تدبیر هنگام قی کردن
• موادی که به قی کمک می‌کنند
• کیفیت قی کردن و تدبیر عوارض اثر نکردن آن
• موافقترین فصول برای قی
• هدف از قی کردن
• علامت قی مفید
• علامت قی ردیء
• به کاربردن قی در بیماری‌های مزمن
• مضرت‌های قی
• احکام قی کردن

فصل دوازدهم: آنچه قی کننده باید انجام دهد

فصل سیزدهم: در منافع قی

• فواید عادت به قی کردن

فصل چهاردهم: مضرات قی مفرط

فصل پانزدهم کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : در تدارک و پیشگیری از عوارض قی

فصل شانزدهم: درمان قی مفرط

فصل هفدهم: حقنه

فصل هجدهم: داروهای طلا

• تفاوت طلا و ضماد

فصل نوزدهم: نطولات

فصل بیستم: فصد

• درباره لزوم نضج پیش از فصد
• قوانین عمومی فصد
• احکام فصد به حسب تب ها
• شرایطی که در آن از فصد حذر میشود
• چگونگی فصدی که هدف از آن حبس خونریزی است
• احکام تثنیه (تکرار)  فصد
• آنچه که سزاوار است پس از فصد انجام شود
• احکام کلی متعلق به فصد
• حکم فصد عروق دست
• احکام کلی فصد غیرِ آنچه گذشت
• در نشانه های وجوب حبس دم در فصد
• اشیایی که سزاوار است همراه فصاد باشد
• کیفیت تقیید
• در احکام ر گهای فصد شده در سر و شکم

فصل بیست و یکم: حجامت

• در زمان های حجامت
• در احکام جزیی حجامت
• در منافع حجامت بدون اخراج دم
• در منافع حجامت با نیشتر

فصل بیست و دوم کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : زالو

• طرز استفاده از زالو

فصل بیست و سوم: در توقف استفراغات

فصل بیست و چهارم: در معالجه سدد

فصل بیست و پنجم: در معالجه اورام

فصل بیست و ششم: شکافتن (بط)

فصل بیست و هفتم: در علاج اندام فاسد و بریدن آن

فصل بیست و هشتم کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : در معالجه تفرق اتصال و…

• در علاج تفرق اتصال در اعضای استخوانی
• در علاج تفرق اتصال در اعضای لیّن
• آغاز درمان قروح
• در دوای مرکب برای رفع عفونت و تجفیف
• در تقسیم قرحه به مفرد و مرکب
• در انبات لحم و شرایط آن
• در علاج قرح هی باطنی و دَور عسل در آن
• در موانع بهبودی قرحه
• در وقت نیاز به غذا و تقلیل و منع
• در منع حمام و ریختن آب گرم در مرحله ابتدا و تزاید قرحه
• در کیفیت ناصور شدن قرحه
• در علاج فسخ
• در علاج وثی و سقطه و ضربه

فصل بیست و نهم کتاب مبانی معالجات در طب سنتی ایران : در کی (داغ کردن)

• در منافع کی
• بهترین وسیله برای کی و مواضع آن

فصل سی ام: در تسکین دردها

• در اسباب دردها
• در تسکین دردها
• در بیان تسکین درد با مبدل و محلل و مخدر
• در اسباب خارجی برای اوجاع
• در بیان اینکه مُسکِن وجع بطیء التأثیر است یا سریع التأثیر
• در سبب برگزیدن مخدرات در تسکین درد
• در آسانی تسکین دردهای ریحی
• درباره کماد با آب و محاجم برای تسکین اوجاع ریحی
• درباره راههای دیگر برای تسکین دردها

فصل سی و یکم: معالجه را از کجا شروع کنیم؟

طب سنتی ایران

فراز و نشیب های طب سنتی ایران

طب سنتی ایران ، با وجود ۱۵۰ سال تکفیر در نظام آموزشی پزشکی رایج، همچنان به حیات خود ادامه داده و به دلیل سودمندی  این مکتب غنی طبی، استفاده از آن همچنان در میان مردم رواج دارد. قدمت چند هزار ساله و ریشه دار بودن در فرهنگ و باور مردم ،از جمله ویژگی‌های منحصربه فرد مکتب پزشکی دانشمندان ایرانی است.

شش اصل ضروری و سبک زندگی سالم

حکمای طب سنتی ایرانی، پزشکی را در درجه اول، پیشه ای برای حفظ تندرستی آدمیان معرفی کرده و به بحث درمان و بازگرداندن سلامتی به علم و عمل در بیماران، در درجه دوم اهمیت پرداخته‌اند.
ایشان با نام بردن از شش اصل مهم شامل آب و هوا ،خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، خواب و بیداری، حرکت و فعالیت های بدنی و ورزش، دفع مواد زائد از بدن و حفظ مواد ضروری برای بدن و حالات روحی‌روانی، به عنوان شش اصل ضروری حیات، وجود تعادل میان این شش اصل را لازمه برخورداری از یک زندگی سالم و  خروج آنها از اعتدال را عامل بروز بیماری در افراد دانسته اند و این به معنای اهمیت توجه به سبک زندگی سالم در مکتب غنی طب سنتی ایرانی است؛

آنچه که امروزه به‌عنوان چالش مهم سلامت از سوی متولیان سلامت جهان مطرح می شود و سازمان جهانی بهداشت از شیوع بیماریهای غیر واگیر و در راس آنها بیماری‌های قلبی‌عروقی و پرفشاری خون، دیابت، چاقی و سرطان‌ها، به عنوان چالش اصلی سلامت در دنیای امروز یاد می‌کند و با اشاره به اینکه سبک زندگی غلط، مهم ترین عامل ایجاد این تهدید جدید سلامتی در جهان است، بهترین و موثرترین راه مداخله و درمان برای پیشگیری از بروز این بیماری ها را اصلاح سبک زندگی می‌داند.

علاوه بر موارد ذکرشده،  طب  سنتی ایران از یک قابلیت منحصربه‌فرد دیگر نیز برخوردار است و آن، در نظر گرفتن تفاوت های فردی و مزاج متفاوت، در به‌کارگیری تدابیر و ارائه آموزه‌ها و توصیه‌های پیشگیرانه و درمانی به افراد است  و بحث تعیین  مزاج نه‌تنها برای اشخاص، بلکه برای فصول سال، مکان زندگی و دیگر شمول زندگی نیز در نظر گرفته می شود؛ آنچه که دنیای امروز از آن با  عنوان Personalized Medicine یاد می‌کند.

iraniantebcom@